Nadpobudliwość i impulsywność

Jak ważne jest sprawne działanie hamulców samochodu, wie każdy. Nasze funkcjonowanie w społeczeństwie również wymaga umiejętności hamowania pewnych reakcji. Jest to podstawowy mechanizm kontrolowania emocji i zachowań, żeby nie spowodować żadnej szkody, nikogo nie urazić.

Impulsywne dziecko z „niesprawnymi hamulcami” nie potrafi powstrzymywać swoich reakcji i przemyśleć konsekwencji spontanicznych działań.

Często wyrywa się z odpowiedzią, zanim pytanie zostanie do końca zadane – ono już wie, już to robi! Nie stoi w kolejce do udziału w grze lub sytuacji grupowej, nie będzie na to tracić czasu. Przerywa i przeszkadza innym, wtrąca się do zabawy lub rozmowy innych osób, bo ma do przekazania coś strasznie ważnego i pilnego! Nie potrafi powstrzymać się od gadania. Ponieważ prędzej robi, niż myśli, nie planuje i działa na zasadzie impulsu, często pada ofiarą urazów. Czasami kończy się na nabiciu sobie guza, ale gorzej, jeśli skutkiem lekkomyślności dziecka jest oparzenie, skaleczenie lub wypadek komunikacyjny. Nadruchliwe dziecko nie chodzi, lecz biega. Jesli nie biega, wyładowuje swoją aktywność ruchową wiercąc się na krzesle, bujając nogami, wykonując niepotrzebne ruchy rękami. Kiedy odrabia lekcje, jednocześnie miętosi kartki zeszytu lub skreca i rozkreca długopis. Podcas lekcji wstaje i chodzi po klasie. W domu wspina sie na meble, chodzi po mieszkaniu bez wyraźnego celu. jest hałasliwe w zabawie i odpoczynku, co daje sie we znaki wszystkim wokół.

Opisane rodzaje dysfunkcji moga występować w ADHD – zespole niedoboru uwagi z nadpobudliwością lub zespole nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem koncentracji uwagi. Jednak trzeba wytraźnie powiedzieć, że zespół ten jest rozpoznawany tylko u niektórych dzieci prezentujących takie lub podobne zachowania. Najczęściej mówimy raczej o problemach wieku rozwojowego.

Występowanie nadpobudliwości jest bardzo rozpowszechnione, a tempo i styl życia współczesnych społeczeństw sprzyja jeszcze większemu nasileniu takich zjawisk. Tym niemiej dla optymalnego rozwoju dziecka warto pomagac mu radzić sobie z jego problemami, ponieważ moga sie one utrwalic i prowadzić do niekorzystnych następstw w przyszłości. Chociaż nadpobudliwość z reguły zmniejsza się z wiekiem, to utrzymuje się dość często w okresie dojrzewania, a u ok. 30% osób także w wieku dorosłym. Dorastający z reguły gorzej radzą sobie z nauką, są też mniej dojrzali emocjonalnie od swoich rówieśników. Przetrwały zespół nadpobudliwości grozi rozwinięciem się u młodzieży zachowań antyspołecznych, uzależnień od środków odurzających, depresji, a nawet prób samobójczych.

Dla optymalnego rozwoju dziecka warto pomagać mu radzić sobie z tymi problemami, ponieważ mogą się one utrwalać i prowadzić do niekorzystnych następstw w przyszłości. Pomagając w problemach z nadpobudliwością psychoruchową i koncentracją uwagi dasz dziecku szansę pełnego wykorzystania możliwości jego rozwoju.